Jak skutecznie kierować klasą – wskazówki dla wychowawcy

Praca wychowawcza należy do zajęć najtrudniejszych, ale i najciekawszych. Nikt nie ma dziś wątpliwości, że wychowawca w znaczący sposób wpływa na rozwój podopiecznych, ich postawy i wybory życiowe. Już dawno przestał być postrzegany wyłącznie jako osoba kontrolująca frekwencję i wyniki nauczania. W nowoczesnej szkole jest kimś znacznie więcej: opiekunem młodzieży, jej przewodnikiem, powiernikiem, mentorem, a także animatorem życia klasowego. Uzupełnia pracę wychowawczą środowiska rodzinnego. Aby jednak robił to dobrze, musi mieć odpowiednie przygotowanie merytoryczne oraz posiadać określone umiejętności.

Zanim wychowawca podejmie pracę z podopiecznymi, powinien określić, z jaką grupą ma do czynienia. Inaczej będzie postępował z dopiero utworzoną klasą, inaczej z taką, którą zna i prowadzi już od jakiegoś czasu, a jeszcze inaczej z zespołem, który otrzymał „w spadku” po innym nauczycielu.

Pracę z nową grupą zawsze zaczynamy od poznania podopiecznych poprzez obserwację i rozmowę oraz wspólne działania (urządzanie sali, organizowanie imprez klasowych, dyskusje na ważne dla grupy tematy itp.). Po zebraniu wystarczającej ilości danych dokonujemy diagnozy grupy i – jeśli zajdzie taka potrzeba – pojedynczych uczniów,
a następnie planujemy działania wychowawcze i dobieramy do nich odpowiedni styl pracy z klasą.

Pamiętaj!
Okres wzajemnego poznawania się trwa co najmniej kilka tygodni. Nie opieraj działań wychowawczych na wrażeniu
z pierwszych dni.

Najbardziej pożądane są zespoły wychowawczo zintegrowane wokół określonych celów  i wartości, nastawione na współpracę wewnątrz klasy oraz z wychowawcą.
Co warto wiedzieć o klasie?

Przyglądając się podopiecznym i rozmawiając z nimi, zastanów się:

• Jakie jednostki tworzą grupę?
• W jakiej fazie rozwoju znajdują się poszczególne osoby i cały zespół klasowy?
• Jakie są ich potrzeby oraz w jakim stopniu są/mogą być zaspokajane?
• Jaka panuje w grupie atmosfera? Dlaczego?
• Którzy uczniowie pełnią role liderów?
• Jakie inne role są znaczące dla grupy? Dlaczego?
• Z jakich rodzin pochodzą twoi podopieczni?
• Jaka jest gotowość rodziców do współpracy z wychowawcą i szkołą?
• Czym interesują się członkowie klasy?
• Co ich łączy/może połączyć?
• Jakie mają marzenia, cele, plany szkolne i życiowe?

Sposoby zdobywania informacji o klasie

Im szybciej i im więcej dowiesz się o swoich podopiecznych, tym łatwiej będzie ci nimi kierować. Najwięcej informacji dostarczy ci bezpośredni kontakt z uczniami.

Styl kierowania to sposób postępowania wychowawcy wobec zespołu klasowego. Najbardziej pożądany,
a jednocześnie zgodny z wymogami humanistycznej szkoły, jest styl demokratyczny. Niestety, wielu wychowawców popełnia błąd wybierając go na początku pracy z grupą. Rozczarowaniu, że się nie sprawdza, towarzyszy często poczucie „jestem kiepskim wychowawcą”. Wracają zatem do tradycyjnych metod wychowawczych, czyli żelaznej dyscypliny i pełnej kontroli. I pozostają mu wierni aż do końca.

Styl demokratyczny jest najlepszy, ale uczniów trzeba do niego przygotować. Nowa klasa to zbiór jednostek, które muszą przejść przez proces integracji i asymilacji w szkole. Podopieczni potrzebują wychowawcy, który nimi umiejętnie pokieruje, wyznaczy granice i pomoże zinternalizować normy. Oznacza to, że będzie przez jakiś czas stosował autokratyczny styl kierowania, od którego stopniowo przejdzie do stylu demokratycznego. Czas trwania poszczególnych etapów zależy od składu klasy oraz możliwości i chęci jej członków. Niektóre grupy nigdy nie są gotowe do demokracji, w innych można ją wprowadzać już po kilku miesiącach.

Każdy przyjęty przez ciebie sposób kierowania klasą musi być przemyślany i wyważony. Jeśli stosujesz styl autokratyczny, unikaj destrukcyjnych komunikatów i zachowań wobec podopiecznych (np. „Nie obchodzi mnie, co myślicie. Jestem tu od rozkazywania, a wy od słuchania. Kto się nie podporządkuje moim poleceniom, zostanie surowo ukarany”). Jeśli decydujesz się na demokrację, pilnuj, aby nie przerodziła się w anarchię.

Nawiązanie pozytywnej relacji z zespołem klasowym to szansa na sukces wychowawczy. Jeśli uczniowie obdarzą cię szacunkiem i zaakceptują, pójdą za tobą.

Relacja wychowawcy z klasą powinna być:

• otwarta i obustronna – wszyscy swobodnie komunikują się i słuchają nawzajem;
• szczera – każdy ma prawo powiedzieć, co myśli (bez naruszania godności innych), relacja

pozbawiona jest manipulacji i gier psychologicznych;

• aktywna – wychowawca inicjuje wspólne działania, a klasa chętnie je podejmuje;
• konstruktywna – podejmowane przez wychowawcę działania mają na celu wspieranie

podopiecznych w rozwoju osobistym, społecznym i edukacyjnym;

• dynamiczna – ewoluuje w pożądanym kierunku.

28.11.2016 r. odbył się Szkolny Dzień Profilaktyki po hasłem ,,Przemoc jest orężem ludzi słabych”. Celem imprezy było zwrócenie uwagi uczniów na zjawisko przemocy, agresji i cyberprzemocy. Impreza szkolna rozpoczęła się turniejem halowej piłki nożnej o mistrzostwo szkoły. Mecze rozgrywane były w systemie pucharowym. W ogólnej klasyfikacji, dzięki skutecznej grze i wspaniałemu dopingowi kibiców I miejsce zwyciężyła klasa IV a, II miejsce klasa II b oraz III miejsce klasa I b.

Kolejnym działaniem przygotowanym w ramach Szkolnego Dnia Profilaktyki był konkurs pięknego czytania. Chętni uczniowie z poszczególnych klas czytali fragmenty książki Beaty Ostrowieckiej pt. ,,Zła dziewczyna” – treść o tematyce profilaktycznej. I miejsce zdobyła uczennica kl. I a – Sławińska Wiktoria, II miejsce uczeń klasy I a – Napiórkowski Mateusz, III miejsce kl. I b – Fiszer Oliwia.

Tego dnia rozstrzygnięty został również szkolny konkurs klasowy na plakat pod hasłami do wyboru: – ,,Reaguj gdy w Twoim otoczeniu dzieje się coś złego” i  – ,,Nigdy nie wiadomo kto jest po drugiej stronie”. Wszystkie klasowe prace były wykonane w sposób profesjonalny i ciekawy. Zwycięskim plakatem okazała się praca klasy IV a, zdobywając I miejsce, następnie II miejsce zajęła klasa I a, III miejsce klasa III a.

Odbył się również turniej wiedzy o zdrowiu.  I miejsce w turnieju zajęli D. Błaszkiewicz  i Robert Miszczak (kl. IV a) – zdobywając największą ilość punktów, II miejsce M. Napiórkowski, J. Skarzyński (kl. I a) oraz III miejsce A. Bułakowski, H. Lóźniewski (kl. I c).

W ramach szkolnego Dnia Profilaktyki została wyświetlona i omówiona prezentacja multimedialna dotycząca zjawiska cyberprzemocy i film profilaktyczny również o tej samej tematyce..

Zakończenie Szkolnego Dnia Profilaktyki stanowiło uroczyste wręczenie dyplomów i nagród zwycięzcom.

,,Międzynarodowy Dzień bez Przemocy”

W dniu 27.10.2016r. uczniowie Zespołu Szkół w Lidzbarku w ramach obchodów „Międzynarodowego Dnia Bez Przemocy” uczestniczyli w spotkaniu pt. ,,Przemoc w sztuce” zorganizowanym przez Stowarzyszenie ,,Wolność od strachu” w Działdowie.

Spotkanie przybrało formę krytyki przemocy w sztuce utrwalonej w dziełach artystów z różnych epok. Andrzej Walaska – działdowski artysta omówił temat przemocy w sztuce na przykładzie dzieł wybitnych malarzy, przedstawił prezentację multimedialną, którą dopełnił własnymi obrazami. Opisów przemocy nie brakuje również w literaturze dlatego też Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna w Lidzbarku udostępniła pozycje o tej tematyce.

,,Moda na życie bez uzależnień”

Program profilaktyczny – jest odpowiedzią na zapotrzebowanie wychowawców, nauczycieli, a przede wszystkim młodzieży uczących się w klasach I, II i III Zasadniczej Szkoły Zawodowej zachowująca się niewłaściwie, u której wychwycono symptomy narkotycznych skłonności oraz skłonności do spożywania alkoholu.

Program prowadzi do zapobiegania uzależnieniom od narkotyków oraz  alkoholu. Profilaktyka ta ma odbywać się poprzez rozwój osobowości młodego człowieka, jak i przekazywanie mu informacji o uzależnieniach oraz ich skutkach.

Cele programu:

• Dostarczenie uczniom informacji o substancjach zmieniających świadomość,
• Budowa pozytywnego obrazu siebie,
• Uczenie porozumienia się oraz rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji.
• Pokazanie, że jedynym stuprocentowo skutecznym sposobem ochrony przed uzależnieniem jest abstynencja i zdrowy, trzeźwy styl życia.

,,Trzymajmy się sportowo, zdrowo, bezstresowo i bezalkoholowo”

Program – ma za zadanie pokazać młodzieży alternatywne sposoby spędzania czasu wolnego od nałogów, przemocy a nawet uzależnienia od komputera i smartfona. Program skierowany dla chłopców z klas I – IV. Program prowadzi Wojciech Rozwadowski

Cele programu:

• promowanie aktywnego i zdrowego stylu życia
• kształtowanie i utrwalanie zachowań prozdrowotnych poprzez wszechstronny rozwój ucznia
• uświadomienie potrzeby zdrowego stylu życia i dbania o prawidłową postawę ciała
• przeciwdziałanie uzależnieniom

„ARS, czyli jak dbać o miłość?” 

Program edukacyjny autorstwa dr Krzysztofa Andrzeja Wojcieszka skierowany do uczniów klas ponadgimnazjalnych – klasa I a Technikum. Stanowi istotną rolę w profilaktyce                               w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych w wieku prokreacyjnym.

Cele programu:

• skuteczne dostarczenie uczestnikom wiedzy pomocnej w kształtowaniu zdrowego stylu życia, zwiększenie ich dystansu do używania substancji psychoaktywnych;

• ukształtowanie (w zakresie ograniczonym warunkami programu) umiejętności, kompetencji postaw pomocnych w unikaniu używania substancji psychoaktywnych w kontekście zdrowia kobiet w wieku prokreacyjnym;

• ukształtowanie umiejętności, kompetencji i postaw pomocnych w unikaniu używania substancji psychoaktywnych przez mężczyzn (w kontekście zdrowia kobiet w wieku prokreacyjnym)

,,Cybernauci – kompleksowy projekt kształtowania bezpiecznych zachowań w sieci”

to nowy projekt szkoleniowy realizowany przez fundację Nowoczesna Polska w partnerstwie z Collegium Civitas. Głównym celem projektu jest podniesienie poziomu bezpieczeństwa korzystania z sieci przez młodzież, a także ich rodziców, opiekunów i nauczycieli. Do osiągnięcia celu przyczyni się realizacja warsztatów w naszej szkole.

Programu Szkoleniowy, który obejmie warsztaty dla wszystkich grup oraz uzupełniające materiały edukacyjne. Warsztaty w szkole rozpoczniemy od marca 2017 roku. W ramach projektu odbędą się jednorazowe warsztaty: po ok. 4h zajęć z uczniami, 2h zajęć z nauczycielami i 1h zajęć z rodzicami.

W ramach projektu zostanie przygotowany również katalog ogólnodostępnych materiałów edukacyjnych z zakresu bezpiecznego korzystania z TIK oraz cyberbezpieczeństwa. Katalog pozwala na proste wyszukiwanie materiałów zgodnie z opisanymi metadanymi, obejmującymi m.in. adresatów materiałów, zakres tematyczny, licencje. To narzędzie przeznaczone dla wszystkich poszukujących materiałów dotyczących tematyki bezpieczeństwa w Internecie.

Projekt jest finansowany ze środków Ministra Edukacji Narodowej.
Projekt został objęty honorowym patronatem przez Ministerstwo Cyfryzacji, Rzecznika Praw Dziecka Marka Michalaka oraz Ośrodek Rozwoju Edukacji.